Ο Βασίλης Σμάνης γεννήθηκε στο χωριό Λεύκα (Μικρή Παλούκοβα) της ορεινής Ναυπακτίας το 1954. Από μικρός μπήκε στο χώρο της εκκλησιαστικής μουσικής, μιας και ο πατέρας του και ο παππούς του ήταν ιερείς. Γνώρισε βιωματικά τη ζωή της υπαίθρου. Σπούδασε χημικός στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο διάστημα των σπουδών του εργάστηκε ως εμπειροτέχνης μουσικός και οργανοποιός (κιθάρα, μπουζούκι, λαούτο). Αργότερα σπούδασε ελληνική μουσική κοντά στον Σίμωνα Καρά και πήρε δίπλωμα με «Άριστα» από τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής «Άγιος Νικήτας ο νέος» της Ι. Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης (τάξη Ιωάννη Παπαχρόνη). Δίδαξε επί τέσσερα χρόνια στη Σχολή του «Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής» του Σ. Καρά, στο «Ίδρυμα Ζήση», στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» κ.α.
Έχει συμμετάσχει σε εκπαιδευτικά προγράμματα του ΥΠΕΠΘ είτε ως επιμορφωτής μουσικής της Μ.Ε. (π.χ. «Η καλλιτεχνική παιδεία στο Σχολικό χώρο. Αναγκαιότητα-προοπτικές». Κολλέγιο Αθηνών, 2004) είτε ως συνεργάτης σε διοργάνωση εκπαιδευτικών συναυλιών με την ορχήστρα «ΚΑΜΕΡΑΤΑ», του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών («Για μια παιδεία με όραμα», Σχ. Έτος 2003-2004).
Έχει μελετήσει σε βάθος το δημοτικό τραγούδι και την οργανοχρησία των παραδοσιακών οργάνων μέσα από το πλούσιο αρχείο των ηχογραφήσεων του γραμμοφώνου που διαθέτει αφ’ ενός, αλλά και από επιτόπιες καταγραφές δικές του και συνεργατών του.

Συνεργάστηκε ως τραγουδιστής και μουσικός με πολλούς επιφανείς του χώρου της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής σε δίσκους LP ΚΑΙ CDs και έκανε πολλές παρουσίες στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Έχει στο ενεργητικό του πάνω από 500 συναυλίες στην Ελλάδα καθώς και στην Ευρώπη και την Αμερική. Έχει επιμεληθεί μουσικές εκδόσεις συλλογών με παραδοσιακά τραγούδια, κάλαντα κ.λπ.
Είναι τελειόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάζεται ως καθηγητής Χημείας στη Μέση Εκπαίδευση. Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο αγοριών.